इंडिया आघाडीत ईव्हीएमवरुन फूट?

ईव्हीएमच्या विरोधावरून इंडिया आघाडीत मतभेद: शरद पवार गटाचा विरोधात आवाज उठवण्यास नकार

महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीतील पराभवानंतर ईव्हीएमच्या (इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन) विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करण्यात आले आहे. इंडिया आघाडीतील पक्षांमध्ये ईव्हीएमविरोधात ठोस भूमिका घेण्यासाठी चळवळ उभी करण्याची तयारी दिसत असली तरी, या मुद्द्यावर आघाडीत एकमत नाही. विशेषतः राष्ट्रवादी काँग्रेस पक्षाच्या (राकांपा) शरद पवार गटाने ईव्हीएम विरोधात थेट भूमिका घेण्यास नकार दिल्याने आघाडीत मतभेद उघड झाले आहेत.

काँग्रेसचा आक्रमक पवित्रा

काँग्रेसचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी निवडणुकीतील पराभवानंतर देशभरात ईव्हीएमविरोधात आंदोलन उभारण्याची घोषणा केली आहे. याला पाठिंबा देत राहुल गांधी यांनीही ईव्हीएमवरुन केंद्र सरकारवर टीका केली आहे. त्यांच्या मते, ईव्हीएमच्या विश्वासार्हतेवर शंका उपस्थित करून सत्ताधारी भाजपवर दबाव निर्माण करणे आवश्यक आहे.

शिवसेना (ठाकरे गट) देखील ईव्हीएम विरोधात आघाडीच्या भूमिकेसोबत असल्याचे संकेत देत खासदार संजय राऊत यांनी निवडणूक प्रक्रियेतील पारदर्शकतेवर सवाल केले आहेत.

शरद पवार गटाची सावध भूमिका

मात्र, राकांपा शरद पवार गटाने ईव्हीएम विरोधात थेट आवाज उठवण्यास नकार दिला आहे. सुप्रिया सुळे यांनी दिल्लीतील पत्रकार परिषदेत सांगितले की, "ईव्हीएमविषयीच्या शंकांचे शास्त्रीय पद्धतीने विश्लेषण व्हावे. त्यासाठी काँग्रेससह सर्व सहकारी पक्षांनी एकत्र चर्चा करणे गरजेचे आहे."

त्यांनी निवडणुकीतील पराभव मान्य केला असला तरी, "परिणाम अपेक्षेपेक्षा खूपच वेगळे होते. आमच्या पिपाणी या निवडणूक चिन्हामुळे नुकसान झाले," असेही त्यांनी नमूद केले. मात्र, ईव्हीएमविरोधात थेट भूमिका घेण्यास त्या टाळाटाळ करत असल्याचे दिसले.

निवडणुकीतील पराभवानंतर शरद पवार यांनी दिलेल्या प्रतिक्रियेमध्येही ईव्हीएमचा थेट उल्लेख नव्हता. यामुळे राकांपा शरद पवार गट ईव्हीएम विरोधात उघडपणे उभा राहणार नसल्याचे स्पष्ट झाले.

काँग्रेसमध्येही मतभेद

काँग्रेस पक्षाचा ईव्हीएम विरोध जरी उघड दिसत असला तरी, पक्षातील सगळ्याच नेत्यांचा पाठिंबा आहे असे म्हणता येत नाही. काँग्रेसचे खासदार कार्ती चिदंबरम यांनी "२००४ पासून ईव्हीएमवर निवडणुका लढवतोय आणि कोणताही वाईट अनुभव आलेला नाही. ईव्हीएममध्ये छेडछाड झाल्याचे सिद्ध करणारे सबळ पुरावे माझ्याकडे नाहीत," असे सांगून ईव्हीएमविरोधाला पाठिंबा नकार दिला.

कार्ती चिदंबरम यांच्या विधानामुळे काँग्रेसच्या आतही ईव्हीएमविरोधावर एकमत नाही, असे चित्र निर्माण झाले आहे. त्यामुळे इंडिया आघाडीला हा मुद्दा पुढे नेण्यासाठी पक्षांतील असहमती सोडवावी लागणार आहे.

ईव्हीएम विरोधाचा परिणाम आणि आघाडीतील एकता

ईव्हीएमविरोधाचा मुद्दा येत्या काळात राजकीय चर्चेचा केंद्रबिंदू ठरण्याची शक्यता आहे. काँग्रेससारख्या मोठ्या पक्षाने विरोधाची धार कायम ठेवली असली तरी, सहकारी पक्षांतील मतभेदांमुळे या मुद्द्यावर एकत्रित आंदोलन उभे राहील का, याबद्दल शंका आहे.

राकांपा शरद पवार गट आणि शिवसेना (ठाकरे गट) यांसारख्या पक्षांचा संयमित पवित्रा पाहता, इंडिया आघाडीत ईव्हीएम विरोध हा ठोस राजकीय मुद्दा बनण्याची शक्यता कमी दिसते. तथापि, निवडणुकीतील पराभवानंतर या आघाडीतील पक्षांची भूमिका भविष्यातील निवडणुकांच्या रणनीतीसाठी महत्त्वाची ठरणार आहे.

निष्कर्ष:

ईव्हीएमविरोध हा सध्या राजकीय वादाचा विषय झाला असला तरी, इंडिया आघाडीत याबाबत मतैक्याचा अभाव आहे. काँग्रेस आक्रमक भूमिका घेत असताना, राकांपा शरद पवार गट आणि काँग्रेसमधील काही नेते ईव्हीएमच्या विरोधात थेट पावले उचलण्यास तयार नाहीत. त्यामुळे हा मुद्दा कितपत प्रभावी ठरेल, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.